KAWLPI

###

THUKLAI KHUA

###

BUANMAN BIAKINN

Buanman Khua Tuiphum Biakinn hon lai photo hi,Biakinn mai hi.

LOPHEI KHUA

###

LIMKHAI KHUA

###

ENTRANCE TO SIALLUM FORT

Siallum kidona kulh,a mai pan tum na hi.

A Mai Pan Tum Na

Ngal kido na, a mai ah khansuang hi.

THOMS OF SIALLUM FORT

Siallum ngal kodo lai a thi te than le ngal ki kap na hi.

KULH A SUNG HI

Ngal do na mun hi in ngal do zo tu te hi sung ah om ci hi.

THOMS OF SIALLUM FORT

Mangkang ngal do na ei ma pu ngal do te om na mun ci hi.

NU MEI/NU PI KULH

Ngal do zo ngol numei patang te om na tu a vawt Kulh ci hi.

LAMPI TUNG PUSUA NA

Kulh a mai sang pan tum na lampi sia ah pusua na hi.

VOKLAAK KHUA

####

HIANGZINGKHUA

####

FORT WHITE

####

CANNADY

####

MALAYSIYIN

###

SIZANGNGAM APPLE LIANU TE

###

Thursday, January 31, 2013

SRBA CE DVD Patang La Album Photo

SRBA sung Kalay Siyin Baptist Church Patang la Album ki nga thei tu hi zo.
Leipui Siyin Baptist Church Patang te la Album

Sya Nang Khai

Inn Sang Thu Thang Pawl Khat

Thupuak :-Sya Nang Khai

Siyin News by

C Virus


Tuesday, January 29, 2013

UN ah N-Korea thu kikum

 North Korea ngam na 2012 December tha sung kuama awi ngawl in rocket tha ahikom, UN ii security council na dan piak tu ki kum aa, khensatna nei hi. UN na control room pan aki control thei rocket le Nuclear vawt tu nasia tatak in khaam hi. North Korea na tua thukhaam paltan ahikom dik kisa vet ngawl hi ci in UN security council meeting minutes sung ah at hi. Meeting minutes sung ah thukhensatna 20 kikhensat aa, UN security member 15 theampo in, langpang om ngawl panpui siat hi.

Khensatna thak sung ah North Korea ngam Space agency lampuipi Paek Chang-ho le adang mihing 9, UN ii black list sung hel in ciamte hi. UN black list sung aki hel peuma leitung ngamdang koima khual haw thei ngawl aa, khualhaw le zong kaipui (police) te in man tu hi. Tuabek dom ngawl ngamdang ah neisa a nei uh le, ki laak sak siat tu hi. Sontena Swiss bank khawng ah sum kep a nei uh le zong, a sum thuk kik thei ngawl tu hi.

North Korea atu athuakna nasia mama dang khat sia, UN security council vawt sim North Korea a ngum tawntung, a panpui tawntung a lawm pha bel ahi, China zong na tutung ngum ngawl in UN security council ii khensatna panpui hi.
by :- Thawngno

Pu Salai Kip Kho Lian Report on my trip to Burma

Kum 30 bang nagmdang ka om zawk te Kawlngam ah 5 Decmber 2012 ni in Kawlngam ka na cia theih a Jan 1, 2013 dong Zangkung a ka om hi. Inn saang pipi pawl khat sim ngawl Zangkung sia bang ma a ki lai na ka mu bua hi. Lamhui platform te la a ngei ma hi a seangbong ngei bang ma seangbong a, lampai kawkam zong dum khawng zong a ngei bang ma ki mu lai a, pial zawh ta lai ih pial a kul hi. Zangkung khua pi zong sia a niin ngei bang ma a niin lai hi. Lamhui luam khawng te zong khuapi sung a ui ngei bang ma ui lai hi tana tunung kum 30 lai a ka nusiat khua pi lui sia hong phawk sak hi. Namankhan sia son theih zak ngei a hi bua a, 2007 lai a apiang Saffaron Revolution zawk pan ki pan naman khan dan sia alau huai seseam hi. Tua hi tana thasum tawm sang te in ngen theina tam pi a thuak uh hi. Kawlngam sung a a tam bel a hi mizawng te a tu a nun taak na bang ma ki lai ngawl bek dom ngawl asia veial zaw hi. Hih mizawng atam zaw a tu nisim a nun taak na uh a phat tuam kik natu sia bang ma lam et a om vanglak bua hi.
Ngamleleipaidaan in ci leang mipi te in nidang sang in suataak na tampi ma a nei zaw uh hi.  Kumpi te in press leh Internet lamsang censorship Upadi te dadam in a relax uh hi. June 2011 sung ah entertainment, health, children leh sports lamsang toh kisai articles te censorship pan a suakta sak ta uh hi. Economics, crime leh legal affairs lamsang articles te sia December 2011 lai in suahtak na nag sak uh hi. Education toh kisai articles te sia March 2012 pan ki pan suaktatak in ki aat sak theih ta hi. September 2011 pan ki pan Youtube, Democratic Voice of Burma leh Voice of America cibang website te sia kumpi te in block nawn ngawl hi. A kak bel a suakta ngawl lai Biakna leh politics thu te sia censorship pan in August 2012 sung a suata sak uh hi.

August 2012 lai in a suakta hang in private journals te in U Thein Sein kumpi I phat ngawl na leh tha neam n ate sia suaktatak in a aat ta uh hi. Tua hitana lai akiaat theam po phial ma sia Press Scrutiny and Registration Department tawn sak nawn ngawl uh hi. Kum 50 bang a ki hum cip freedom of speech sia tu ciang in a suata a hi hi. Ahihang private media companies ten a sia daily newspapers thuk khuan anga b alai uh hi. Daily newspapers sia Kumpi ten a lencip lau uh a sontena Nupi nu thuson ci khawng te private journal a suak a hi hang kumpi newspaper sugn suak sak ngawl ci bang zogn a om hi.

Asualpoi mama lai khat sia Electronic Transactions Law ci sia tudong om sak lai ahi kom digital form toh a ki att tesung pan kumpi deih ngawl / zaknop ngawl laai aki aat te sia kum 15 thong dan kha theih lai ci na hi. Tua hu in journalists ten a ngawlkap te thu a hi zong mualmi te toh buai na thu te a hi zong corruption toh kisai te a aat ciang a hi zong akidop mama uh kul veve lai hi.
Tam vei takma mipi tung thuson tu khuan ka nga a Sizang biak inn sung zogn thu ka na son theih hi. Ka thuson te leh kakammal zat te sia nidang lai MI a laan lai hun bang hi leh hong ki koi thong ngawl tu dan hi. Reform a om hu bek ma a thu tu bang te mipi tugna ki son theih a hi bak hi. MI te le na hogn ngai ku tuak bua a mipi tung ka son te a hi zong lawm le ngual toh thuson te a hi zong hong thauk-lan dan sia ka mu bua hi. Hi tan a Kumpi ten na ngammi te sia ngal bang sa bang in sun toh zan toh en cik in a om hun sia bo ta hi ki ci ngam hi. Information Age hong theng ta a, information reviolution hu in thu&la theampo sia ki khak tan theih nawn ngawl ci sia phawk ngangaw lei ta hi. Lam khat pan in Kumpi te in amate leh amate a kidalna information kulpi sia a kisutham zo ma hi ta hi. Information lam sang suatakna pia nuam bal eh la information sia luang ve he veveta nikhat nit e Arab Spring bang a na sia tak puak tham veve tu hi tan a tabang te a om ngawl na tu a dei na kawm toh zong information lamsang suatak na a pai hi zaw hi ci in ka mu hi. Pil vang bilbel zogn ka sa hi. Mipi na a au nop po au theih, a lan nop po lang sak tu, ahi zong aphuuk vawk zo tu za hogn ki thawi leh Letpadaung a chemical weapons toh mipi lutol te a vawt siat bang ma vawt sia ngam la tuan ngawl tu daan hi.
Hludaw sung om te sia Nupi nu pan ki pan kumpi langpan na kammmal sia lo ngam lalawm ngawl in ka mumhi. A diadiak mualmi te toh buai na thu hi zong kumpi te I cronies te leh zum nguuk neak n ate hi zogn suaktatak in a son ngam tuan bua uh hi. Nupi nu sia Kachin ngal toh kisai kam pau ngam ngawl a hi hu in Internet sunga kingensia mama hitahi.
Kachin ngal la bo theih ngawl a 2008 Constitution kheal na tu thu la tudong u zogn aa zong kici na om ngawl thong a hi hu in mihing theampo na U Thein Sein kumpi I reform sia a muang ngam tatak a om bua hi. Cease fire khawng ki vawt tek a hi hang, kuama na Kumpi tu siasia a ki muang ngam ba lai hi. Kumpi te zogn na kua ma a muang tuan bua uh hi. Suakta tak a pau thih bek a kumpi te phuuk vawk tu ci sia son lo hi.
Pawl khat laleu na tu lai ta freedom of speech a om sia zong muang tatak ngam ngawl uh hi. Kangal tu kua teng ziam ci sia a heak nop hu hi bek zama ci zogn a om hi. Tubang a muan laak n ate zogn sia a om tu ma hi. Bang hang ziam ci le ngalkap khut nuai kum 50 sung freedom tawm vei a om sim in a langpan te ki map sia toh vop ki khup sak va ngeu tawn tunng ngei a hi hu hi. Tubang a mipi te I kumpi te tugn a muan lak n ate sia a takpi ma hi tu ziam, a muanmawk tha thogn ziam ci sia  angai ngawl in hogn ki langh tu hi.
Kikheal na pawl khat leh U Thein Sein in top-down dan a atung pan in democracy sia abek abek a hong khiat suk sia toh sia nidang a dictators lui te in a nung pan in khau toh len ngi nge ta amate power ngei a kho seseam tu hi ci sia kimu theih sit set ka sa hi. Hunkhat sia tubing daan ma pai suak lai tu ka um hi. Hi tana democracy dei te in nidang snag zogn nasep ahanciam uh a kul tu hi. Tulai tak freedom a ki nag susun te a nuamtak in pilvang tak in zak theih tu leh mipi te sung a democracy thungaisut daan leh ngam tat daan te ki zel sak tu a, khai ci poi tu hun a hi hi.

Reform process tatak a mual sua na tu sia atung pan in top-down dana democracy hong ki baak sia toh opp down daan in U Thein Sein kumpi in muk bung tawi bang in tawi sia na zia vo khat ni thum ci a a bekabek a hogn khiat suk sia saang in mipi mama na democracy ci sia bang zaim ci sia he tatak ta, deih zogn deih tatak ta zui zogn zui tatak ta a nuai pan in bottom-up toh lam to leh bek in democracy nga leh paak te hong hign theih phenag tu ci sia kei ngaisut dan a hi hi.

            Akikheal tatak ngawl po kikheal zo hi ci vazak tu sia ih mailam a tu lau huai zaw hi. NLD sung zong 1/3 bang sia kumpi mihing te USDP te lut ta hi.

            Development vawt ta politics sia dadam a mangil lel tu ci sia kumpi te i mualmi te toh cease fire a vawt na ahang pi a hi hi. Mualmi teng zong na sia development bek toh suak theih a sa tuan bua uh hi. Democracy tatak ma fedral tatak ma a om ma tneg sia kuama na a thua uh khia nuamtuan ngawl tu hi.

            CNF toh thu son na sia fedral vai toh kisai ngawl phot zi hi. Kumpi tena mualmi te sia khat tek a thuson pui nuama hi hang mualmi kipawlna UNFC in poltical dialogue sia a ma te evak pi ki pawl in pau khat in pau khop tu uk zaw uh hi. Tua a hi kom State level thu son na ah CNF, KNU et. Te na cease-fire vai ciaciang kikum bek ta fedral vai sia Union level ah UNFC minnuai a, a vekpi in to khawm in kikup tu a dei zaw uh hi. Kumpi te toh CNF te tutung ki thukim na sung a nambat khat na sia sia tua federal vai kikup ciang nga tang se na tu in lam a kip ha khol hi. Thuthuuk hi.

            Acing zaw na heak nop uh a om lai le dong lai ta vun.

Lungdam,

Itt,

Salai Kipp Kho Lian
Rotating Chairman (2014)
CHIN NATIONAL FRONT

Monday, January 28, 2013

USA ah Peam Tu Teng

Buanman Khua Pa Thang Kho Kam le Nu Thian Nuam te ii tanu nobel Dim Seap te nupa 28.01.2013 ni
in Malaysia UNHCR thu thiam na tawh USA Tulsa ah peam thei tu ahi man in ih lungdam pui hi.

Volaak Khua Nu Cing pheang tapa Taang Kap Thang zongh Malaysia UNHCR thu thiam na tawh 28 ni in USA ngam ah cidam in peam thei tu ci in za ingh.

Khuasak Rev. Max Vai Pum tanu Lia Lamh Cing zong Malaysia UNHCR thu thiam na tawh 28.01.2013
ni  in USA ah Peam tu hi man  in ih lundam pui hi.

Limkhai Khua mi Nu Nang Khan Vung zong 28.01.2013 ni ma in Malaysia UNHCR thu thiam na tawh USA ah peam tu ahi man in ih lungdam pui mama hi.

Global Siyin News

Wednesday, January 23, 2013

ZBA Kikhop Khuasak Ah

01. Zomi Baptist Convention (ZBC) CSSDD lampui na taw
21-22 January 2013 hun sung teng Khuasak Baptist Church
Thusinna kinei thei hi.

02. Pastor Johnyi & Lianlian hong pai

03. Tentan ka mi (25) kipha

04. Meeting SRBA

22 January 2013 WF & CE
23 January 2013 YF &SCLD
24 January 2013 E & M &MF
25 January 2013 MC

--
__________________________________________________________
Rev.James Nang Khai
Senior Pastor
Voklaak Baptist Church (SRBA)
P.O.Thuklai 03042
Tedim Township, Chin State
Union of Myanmar

Ph- 070-50592, 0947175015

SRBAKhuasak zum ah Skynet kithua 22.1.2013

Tang bang nongdam tek uh ziam ci in hi thelna taw SRBA zum pan in hong
paupui ungh.

Ko dam buang khu hi.

Pastor Ngin Khan Thang s/o Sya Hang Za Nang (Iwa) Tedim & A lawmte ii
hanciamna taw LEIDAW ah SYKY NET hong hanciam a, EXTENSION in line
hong pi uh hi.

Bang bang po ahizong khat le khat kizopna ah nuam zaw hiattu ci
ngaisutna taw a kihanciam hi.

Late 19:1-6 sungah LTT taw kisi sa ingh.

NANGMA ii Minam atu, Khua le tui atu, Association atu nong hanciampui
nate kimu thei hi.

Tha khat Ks.20,000/- bill piaktu hi vak

Lungdam

SRBA

Monday, January 21, 2013

“ အေမရိကန္ေရာက္ ခ်င္းအဆိုေတာ္မေလး Milla Dawt Hniang အေၾကာင္း ”

Milla Dawt Hning

“ အေမရိကန္ေရာက္ ခ်င္းအဆိုေတာ္မေလး Milla Dawt Hniang အေၾကာင္း ”

 
ေသခ်ာေလးဖတ္ေပးၾကပါဦး . . .
သူမ နာမည္က မီလာ တဲ့ Milla ေပါ့ ဂီတနဲ႔ ဂစ္တာနဲ႔ သူမအိပ္မက္ေတြထဲမွာ စီးေမ်ာေနတဲ့ မိန္းကေလးတစ္ေယာက္ ။ အသက္ ၂၂ ႏွစ္ရွိျပီျဖစ္တဲ့ ခ်င္းမေလး ဟာ သီခ်င္းဆို စြမ္းရည္ ပါရမီရွိသူပီပီ သီခ်င္းေရးစပ္သူတစ္ဦးလည္းျဖစ္ပါတယ္ ။ ျမန္မာျပည္ဖြားျဖစ္ျပီး ၈ ႏွစ္သမီးကတည္းက အေမရိကကိုေရာက္ခဲ့တယ္လို႔သိရတယ္ ။ 
ငယ္စဥ္က ပိုလီယိုေရာဂါဆိုးၾကီးရဲ႕ႏွိပ္စက္မႈကို ခံခဲ့ရရွာသူတစ္ဦးျဖစ္ျပီး သူမအိပ္မက္ေတြ . . အေရာင္ေမွးမွိန္ျပယ္လြင့္ကုန္မွာလား ။ ပထမဆံုးေမြးေန႔မတိုင္ခင္ ရက္အနည္းငယ္အလိုမွာ ပိုလီယိုေရာဂါရွိေၾကာင္းကို သူမ ၀မ္းနည္းစြာ သိခဲ့ရတယ္ ။ ဘယ္သူကမွ ဘယ္ ဆရာ၀န္ကမွ အသက္ရွင္ဖို႔ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မထားခဲ့ၾကဘူး ။ ဒါေပမယ့္ အံၾသစရာေတြပါပဲ ဘုရားက သူ႔ကို ဒုတိယအၾကိမ္ ဘ၀ကိုရွင္သန္ခြင့္ေပးခဲ့တယ္ ။

ရုန္းကန္မႈေတြ အခက္အခဲေတြ ျငင္းပယ္ခံရျခင္းေတြကို ၾကံ႕ၾကံ႕ခံခဲ့ရတဲ့ ၂၂ ႏွစ္တာကာလဟာ ဘုရားက သူ႔ကို ဂီတလမ္းေၾကာင္းေပၚတင္ေပးလိုက္သလိုပါပဲ ။ ဂီတကေန သူမလိုခ်င္တာအားလံုးအိပ္မက္အားလံုး ျပႆနာအားလံုးကို ေျဖရွင္းႏုိင္ခဲ့တယ္ ။ ငယ္စဥ္ကတည္းက ဂီတတစ္ခုကသာလွ်င္ သူမအတြက္စိတ္သက္သာရာရေစမယ့္အရာဆိုတာ သိခဲ့ရတယ္ ။

တကယ္ေတာ့ ငယ္စဥ္ကတည္းက ေဆးရံုမွာ ၾကီးျပင္းခဲ့ရတဲ့ဘ၀ဟာ အလံုးစံု ငယ္ဘ၀ကိုမွတ္မိဖို႔ေတာ့မလြယ္လွပါဘူး ။ အသက္အရြယ္အတူတူမွာ ေက်ာင္းေနဖို႔ ဘယ္ေတာ့မွ ခြင့္ျပဳျခင္းမခံခဲ့ရဘူး ပိုလီယိုေရာဂါေၾကာင့္တဲ့ ။ Normal ဆိုတဲ့အရာေတြနဲ႔ ဘာေၾကာင့္မ်ား အံ၀င္ခြင္က် မျဖစ္ရသလဲဆိုတဲ့စိတ္မသက္မသာျဖစ္မႈအေပၚ သူအလြန္ပဲ ထိခိုက္ခဲ့ရတယ္ ။ ဟုတ္တယ္ေလ အထီးက်န္ဆန္မႈနဲ႕ၾကီးျပင္းလာခဲ့တဲ့ဘ၀တစ္ခုကို ဘယ္သူေတြက သိႏုိင္မွာမို႔လို႕လဲ ။

အသက္ ၄ ႏွစ္အရြယ္မွာ သူမ ဘ၀တစ္ဆစ္ခ်ိဳးျပီလို႔ ယံုၾကည္တဲ့အေၾကာင္း ေဆးရံုကလူနာေတြေရွ႕ မိသားစု၀င္ေတြေရွ႕ သူငယ္ခ်င္းေတြ အိမ္နီးနားခ်င္းေတြအေရွ႕ သူစိမ္းေတြေရွ႕မွာ ျပသခဲ့တယ္ ။ အသက္ ၁၆ ႏွစ္မွာ ဂစ္တာကို စကိုင္ခဲ့တယ္ ျပီးေတာ့သီခ်င္းေတြ ေရးေနျပီ ။ ၾကိဳတင္သိခြင့္မရတဲ့ ခ်ိဳ႕ယြင္းမႈေတြကို ဘုရားက ဘယ္လို ျပင္ဆင္မႈေပးတဲ့အေၾကာင္းလူေတြကိုေျပာျပခ်င္လိုက္တာ . . ။ လူေတြကို သူ အလင္းေပးခ်င္တယ္ တခါတခါ အေမွာင္ၾကီးပဲ ဖံုးေနတာမဟုတ္ဘူးဆိုတာကိုေပါ့ ။

ဂီတနဲ႔ လူေတြရဲ႕ႏွလံုးသားကိုကိုင္လႈပ္ပစ္ခ်င္တဲ့ သူမ အတြက္ ေရးစပ္လိုက္တဲ့သီခ်င္းတိုင္းက ထိထိခတ္ခတ္ျဖစ္လွတယ္ ။ လူတိုင္းကို သူတို႔ရည္မွန္းခ်က္အတိုင္းဆက္သြားဖို႔ အားမေလ်ာ့လိုက္ဖို႔ အားေပးခ်င္ပါတယ္တဲ့ ။ “ ဘ၀ဆိုတာ ေစာင့္စားရတာ အရမ္း တန္ဖိုရွိတယ္ ”

ဒါက Milla Hniang အေၾကာင္းတေစ့တေစာင္းပါ ။ သူမရဲ႕ ၀ဘ္ဆိုက္ကေတာ့ http://www.facebook.com/l.php?u=http%3A%2F%2Fwww.tatemusicgroup.com%2Fepk%2F%3Fid%3D19290%26page%3Dbio&h=nAQGc_qS1&s=1 ျဖစ္ပါတယ္ ။
ေဖ့စ္ဘုတ္ ဖန္ေပ့ခ်္ကေတာ့ https://www.facebook.com/pages/Milla-Dawt-Hniang/232187326797369 ျဖစ္ပါတယ္ ။
အခု သူမပါ၀င္တဲ့ Play Cross Road ဆိုတဲ့ ေနရာမွာ သူမလက္ရွိvoting 87.6% ကိုပိုင္ဆိုင္ထားပါတယ္ ။ဒီေတာ့ ၁၀၀% ျပည့္ေစဖို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔အားေပးလိုက္ၾကရေအာင္လား ။ ျမန္မာ့အဆိုေတာ္တစ္ေယာက္ကို ႏိုင္ငံတကာ အဆိုေတာ္ေတြၾကားမွာ ျမန္မာေတြက ဘယ္ေလာက္ Support လုပ္တယ္ဆိုတာ သိေစဖို႔ပါ ။ ျမန္မာျပည္ဖြား ျမန္မာအဆိုေတာ္တစ္ေယာက္ အတြက္ ။ *** အေကာင့္တစ္ခုကိုတစ္ခါပဲေပးလို႔ရပါတယ္ ။ ေမးလ္အေကာင့္ရွိသမွ် ေပးလို႔ရပါတယ္ ။ ၁၀၀% ျပည့္ရင္ သူႏုိင္ျပီေလ ။

http://www.playcrossroads.com/u/Milladhniang 
 
BBC နဲ ့ INTERVIEWS တခြား Media Player

GAMDANG TUNG ZOMITE-4 (Rev.Dr.JM Paupu)

Rev. Dr. J.M. Ngul Khan Pau

Thu Masa
Gamdang tung Zomite tawh kisai Khang Nihna (Second Generation) thu tamlo kong gelh hi. Ngimna bulpi in - i tuah khak thute leh i zatpahpah theih ding lamlahna ahih khak leh cihna hi. Gamdang tungte zong nungkaihvei vive na hih manun lungsim mun khatah om theilo bek tham loin nupa kum tampi kimulo leh tate tawh zong kum tampi mah kikhen i om hi. Lupna khat tungah lumkhawmte zong tua thu genkhawm kha kei si hang e cih ding tam ci leng kum tampi kimu lote adingin haksa mahmah ding hi. Gamdang i tun ciangin singkung hi leng i po-na mun panin kibotkhia in lei dangah kisuan tawh kibang hi. Tua hangin i kisuan thakna leitang tawh i zung a kilem nading hun ngak kisam kha ding hi.
Gamdang tung khin, ahih hang lungsim sungah tenna Zogam mangngilh lo ahih manin pumpi in ava om nawn loh hangin lungsim khempeuh khua lui ah vakvak lai cih bang om hi. Nu leh pate' adingin a dam sungun a khua lui uh mangngilh taktak thei lo ding uh hi. Vaimim leh be huan cih bang i khua lui ah kham piikpeek a i nekna gam thak i tunna pan zong tuate mah kilunggulh veve mawk hi. Buhsih leh aksa nek ding tam mahmah na-ah bang hangin vaimim belpi tawh huan tangtang i hiam cih leh i khankhiatna ann mah kilunggulh ahih man hi.
Tutung in Zomi gamdang tungte tawh kisai gen ding thute sung pan in Khang Nihna thu kikum leng ka ci hi. Hih thu tawh kisai i telsiam leh gamdang a i lunghimawhna hong nuamtuam ding hi. Ahi zongin kitelkhialhna leh lungkiatna zong hong tun thei hi. Gamdang tung i gen laitak in Topa Jesu zong kumpi Herod in thah dingin a zon manin kum nih khawng a phak laitak-in Egypt gamah na galtai hi. Joseph leh Mary in gamdang tungte haksatna na tuak uh hi. 1990 kum in Egypt ka hawh lai-in inn khat Joseph leh a innkuanpihte tenna kici ka mu ngei hi. Tua inn ah teng maw cih a kitheih cian loh hangin i Lai Siangtho in Egypt ah kum bangzah hiam a om lam uh hong hilh hi. Gamdang na om haksatna na tuak ciangin Topa kiangah, “Nang zong kei tuah bang haksatna tuak khin na hih manin ka vai hong gualzawhpih in,” ci-in thungetna nei in.

Khang Nihna (Second Generation)
Zogam tawh kisai lunglenna leh muhnopna khang khatna nu leh pate neihzah in khang nihnate'n nei nawnlo ding uh hi. Tua bek hi loin nu leh pate' haksatna leh gimna thuakte' amau adingin tangthu tawh kibang bekin amau thuak khalo ahih manun tua zah in thupi in simsak lo kha ding uh hi. Tua sangin a nawngkaizaw ding ahih leh khang nihnate leh nu leh pate kikalah Mikangte'n generation gap (khang kibansam) om hi. Tua i cih ciangin i tuahkhak thute kibanglo lua ahih manin thu khat i gen khop ciangin i ngaihsutzia kibanglo hi. Tua pen mental gap (ngaihsutna kibansam) zong kici thei hi.
Khang nihnate'n vaimimcim leh gatam huan cih bang thupi sa loin Mikang ann fast food mah hong duhzaw ding uh hi. Burger leh Potato Fries khawng mah a nek uh ciangin lungkim bek ding uh a, amau hong khan khiatna leitang in a puak ahi hi. Niangtui sangin Co-ca Cola, Pepsi leh Sprite cih bang dawn nuamzaw ding uh hi. Ann thu bek hi loin inn lam a om ni leh gangte, meltheihte sangin Hollywood movie star te min leh tangthu hong theizaw ding uh hi. Nu leh pate Mikangpau zat siam hong sa loin, zong hong zumpih mai ding uh hi. Innkuan a tutkhop, thu kikup sangin TV mai ah movie et hun hong tamzaw ding ahih manin innsung khat ah omkhawm ahih hangin kiho lo cih bang hong tam ding hi.
Tunai a ka laibu sim David W. F. Wong gelh Beyond Finishing Well sungah labu gelhpa in Moses leh Joshua makaihzia leh amau thakhek ding piakkhiatna thu lim gen mahmah hi. Moses in ama thakhek ding Joshua tungah vai khempeuh ap in, amah zong Pasian in a nuntakna la hi. Tua hangin Israel mite'n Joshua makai thak tungah mitsuan in amah zui uh hi. Moses om lai leh makai thakpa sangin Moses mah a zui nuam tam ding hi. Makaite'n zong makaihna hun kikhek zawh ciangin a sepna mun ah om nawn kei leh hoihpen hi. Tua ahih kei leh “nang hun leh ama hun” ci-in i seppihte'n hong gengen ding hi. Joshua a sih ding ciangin makai khat tungah a vai ap loin Israel tate nam sawm leh nih makaite tungah ap hi. Joshua khang mite om laiteng Israel tate'n Pasian mah na zui uh hi. Ahi zongin Joshua leh ama khang hong sih khit ciangin amau tangthu hong lamdang hi.
Galdo mipite tu-in inn leh lo nei in hong teng uh hi. Ahi zongin galdo ding nisim in om nawnlo ahih manin hong lungnuam in kitawldamsak uh hi. Tua bangin galdo ding om nawn lo, nek leh dawn nuam sa-in hong om uh ciangin Pasian hong phawk nawnlo uh hi. Nisim sih leh hin kikal ah a om lai-un Pasian beel uh a, huhna ama tung panin lamen tawntung uh hi. Hun nuam leh tawldam hun hong zat ciangin Israel mite'n Pasian phawk nawn loin amau nopsakna leh lunggulhna bangin hong gamtata uh hi. Tua mah bangin Zomi khang nihnate'n zong nopsakna, pilna, hauhna i neih ciangin Pasian i mangngilh khak ding kidophuai hi.
Princeton Professor Alejandro Portes in a laibu gelh Legacies: The Story of the Immigrant Second Generation sungah America gamah tuni in gamdang pan pem mihing 30 million om a, gambup milip ah 15% bang pha khinzo ci-in ciamteh hi. Latin America leh Asia gam panin a pem mi kum 1960 zawh in tam pen hi. America gamah Mikangpau kithupi sim lua ahih manin khang nihna a tamzaw in Mikangpau bek thei in a nu leh pate' pau thei nawn lo uh hi. America gammi suahna khat in a kiseh hangin, nu leh pate pau theih nawnloh supna lianpi hi. Tua ahih manin Mikangpau leh amau innkuan pau thei khawm leh hong khankhiatna uh nu leh pa ngeina (custom and culture) zong simmawh lo ding uh hi, ci-in na gelh hi.
USA pen U-Start-Again cihna hi a kicih ka za ngei hi. Na khempeuh sin kikna gam hi, ci uh hi. Tua mah bangin pem thak mite'n America gam a tun uh ciangin septheih bawltheih hanciam mahmah uh a, zong lawhcing mahmah uh hi. A hangin mi lawhcing nuamte' adingin hamphatna kongpi kihong tawntung hi. Nu leh pate'n tua hangin nasep hahkat mahmah uh a, amau kipumpiakna panin a tate un sangkahna ah hanciam in a lawhcin ding uh lamen uh hi. Vietnam pan hong paite bang nu leh pate'n thagum tawh septheih bangbang sem uh a, tuni in a tate uh doctor, engineer, scientist khawng hi khin zo uh hi. Pem thak naupangte Mikang naupangte sangin zong lailam hatzaw uh hi.
Asian Paradox cih tawh a kiciamteh khat pen nu leh pate' laisiam lo, Mikangpau zong pau thei mello ahih hangin a tate uh laisiam mahmah cih hi. Laisiamna tawh Mikangte phak sawmna lim neih mahmah uh hi. Tua mah bangin zong valedictory leh salutation sanginn ah kineih ciangin Asian sangnaupangte'n pahtawina ngah hamtang uh hi. Asian sangnaupangte' laisiamna leh lawhcinna thupi i sak laitakin Mikangte' thukhualna, midangte hih bangin amau gamah lawhcing leh zong hong haza loin pahtakna pia uh ahihna thupizaw hi. Pemta hong pai theihna dingun sum leh pai, inn luah ding a kipan nek leh tak amau huhna tawh sai khin uh hi. Hih bangin huhna hong piak manun nu leh pate'n nasep ding neipah, tate zong sangkahpah hi. Hih hamphatna i mangngilh het loh dingin kisam hi. Midangte hizah a khual lungsim leh ngimna nei Mikangte pahtakhuai lua hi.
Mailam ah hun ka ngah bangin Hun Zeekzia (time management) leh pawlpi tawh kisai (Church and denomination) kong gelh ding hi. I mangngilh loh ding aka deih bel in - nopsakna leh cihtheihna khawng i neih ciangin David Kham laphuah bangin Jesu hong itna bek hi cih i mangngilh loh ding kisam kasa hi. Banghang hiam cih leh Solomon in Paunak sungah mite thuakzawh loh thu thumte lakah,Sila khat kumpi a suah ciang,cih na gelh hi. A lian ngeilo hong liat ciang thuakhak hi. Mi a hausa, a pilsate tung pan sin ni. Topa thupha.