THUPHA-NGA MINAMTE KIPUM-KHATNA

 THUPHA-NGA  MINAMTE KIPUM-KHATNA
(Psalms 33:12; 133:1)

Thubulphu: "Pathian in amate TOPA ahi ngam, Pathian ii Ama lua-tu
Ateal  minam in thupha nga ahi hi" (Psalms 33:12).

THUBULPHU SE PATHIAN LE ISRAEL-TE KIZOPDAN AHI HI

1.    Pathian in amate TOPA ahi ngam, PT ii Ama lua-tu Ateal minam se
thupha lua Israel-te hi.
2.    Hi LTT mun sisan in Sizangte in Ateal, thupha nga minam in ii kibul
ngam a, lungdam huai ka sa hi.    SACC Thubulphu tu a teal lampuite in
teal thiam ka sa a, upat ka pia hi.
3.    Israel Pathian TOPA se Sizangte Pathian TOPA ma ahi hi. Christ aa
ii hi le Abraham suan le paal ma ii hi a, thuciam bangin innluaza
ngate ii hi hi (Galatians 3:29).
4.    Ngam It La - "Chian in cii bang hong tealna, Zangsi vangkhua" ci in
ii sa hi.
5.    Ii ngam ii lei 'Siyin Valley – Sizang Luisuk' ii angtan pui a, hong
nusia sa Pa P. Ngin Za Thang in, "Ih Sizang Leitang, ii Khuasak
Leitang" ci valeuh tawntung a, Khamtung apple dang sang Kumlu apple
lim zaw a, mundang thawbat nga sang Khusak thawbat nga lim zaw se hi.
6.    Ii minam cii tawm kaleang tual ngal, Kawl ngal ii zo a, Mikang le
Japan ngal zong ii do a, leitungah ngalsim haksa bel in hong kiciamte
hi.  British in Kawlngam alak lai in VC nga 2bek om a, khat se Siallum
pan ahi hi.
7.    Sizang minam se  'unique-atumpian' minam ci in biakna le ngam
lampuite in hong mu hi.  Colonel Paul Tun Shein in Israel hong ci hi.
Zongam Zolei ah 'elite-apil belh, athiam bel' minam in zong hong
kiciamte hi.
8.    "Sizangte ngalsim dan se thasia huai, zatak huai hi. Sizangte pil
tangtuam a, mi citawm kawm pan in a ngualtung tuan na hang in min le
za luak siat a, en na thuak hi.  Kam Hau le Sukte sonsiatna thuak a,
Sizangte in a kuama po taw naseam khawm thei ahihang amate taw a seam
khawm nuam a om bua hi.  1908 pan pek in Ngalkap, Palik, Forestry,
Political zum te ah naseam zo ahihang ki en na hang in 1922 kum
ngalkap khon ciang Sizangte kiteal ngawl a, kaamphatna taw 1924 ciang
Sizangte kihel kik thei hi." The Races of Burma by Major CM Enriquez
page 35, 147, 148.
9.    "Mangkangte in mittang vo sal a, Kam Hau Sukte thatang kicing thei
ma ma na pi, Sizangte vo dei zaw se hi," Pa P Ngin Za Thang in  ci hi.

NGUAL SANG A KANSANGZAW MINAM

1.    Major General Tuang Za Khai se Kawlngam suatak zawk 'ngammi –
taingyintha' sung pan a sang bel min le za  nga pa ahi hi.
2.    Dr. Sithu Vum Ko Hau se suatak nga ma le nga zawk bek in ngamsung
pan mihing kician bel khat hi a, Tedim sung pan ambassador zong ama
bek ma om hi.
3.    Naingngantgonyi nga Sizang sung pan  – Vum Ko Hau, Lun Pum le Son
Ko Lian hi a, kuama za in nga zawk ngawl minphatna ahi hi.
4.    Masala hunsung Lt. Col. H. Ngo Zam le Ciang Za Dim MPte ahi uh hi.
5.    Lt. Col Son Ko Pau se Mangkangte in "fit for general' ci in ciamte hi.
6.    Major Son Ko Lian, Lt. Col. EK Kim Ngin, Lt. Col. Khai Mun Mang le
Col Son Ko Vum se Zo kumpite ahi hi.  Lt. Col. Thian Ko Khai se Khin
Za Moong chairman ahi lai thuzeampa ahi hi.  Kap Cung Nung hun le Khen
Za Moong hun ngawl po Sizangte a lian bel ahi hi.
7.    Dr. Ngin Thawng, Dr. Kam Za Dal, Dr. Cope Za Pum le Prof. Dr.
Suantak von Kamcindal te se Cidamna sangah State le Division lutangte
ahi uh hi.
8.    Dr. Huat Za Mang le Dr. Cope Khan Khai te in FRCS nga uh hi.
9.    U Thawng Ko Lian in Falam ah ka om lai department lutang 33 sung
pan 23 se Sizang ka hi uh hi ci hi.
10.    Col. Khen Za Moong Bawdwin pai a, leinuai a thet ciang U Thang Ko
Vung in a paupui le Sizangte leinuai ah zong om lai nu ziam ci ci hi.
PT minthang ta hen!
11.    Helen Lun Pum se air hostess seam a, Zomi bup ah ama bek om a, a
tapa Thawng Cin zong vanleang hawl a, Khuasak te ka hi a ci ciang
ngual in lamdang sa ma ma hi.
12.    Lumbang mi Captain Paulu  le Thuklai U Thang Cin Pau Trade
Corporation ah seam khawm hi.  Sizangte pilna nei bang za om na lei nu
ziam a ci ciang, degree nei sazian a vawt uh le, Sizang bup kul ngawl
Zomi bup ii lang bang se Thuklai be bek hi ci hi.
13.    Pu Pau Cin le Pa Ngin Zam se British rank 'captain-bawk 3' hi a,
Pu Pau Cin se Mangkangte nuai ah a lian bel ahi hi. Naib Commandant
minphatna nga a, Kawlngam ah ama ngawl Gurkha te khat bek om hi.
14.    Ngalsim thiamte ii hi a, Lt. Col. Son Ko Pau in Insein ni khat thu
in ka zo tu ci in nap ma ma hi.  Ahihang Brigadier Kyaw Zaw in nungkin
in ci a, kitel khial na masa hi.  Thakin Than Tun 3vei sitset amat tu
se man sak ngawla, minsiat law zaw lai hi.  3rd Chin Rifles te in a
KMT phualpi a zaw ciang Kyaw Zaw thin-uuk hi.  Ngalkap hon pi
Operation taw la in minphatna dei hi.  Banghang KMT te sim in zo nu
ziam ci a kidok ciang patau ahikom, map reading khial in a nung pan ka
tum tha uh ci a, tum khial ngawl in ii ngalthiamna ahi hi.  Maymyo pan
Kayin te Yangon la tu meileang taw hong tuak suk te kuama sawl ngawl
in Lt. Pum Za Kam lampui na taw sim a, ngalzo ahihang ama nuntakna pia
hi. Kumpi in Thura hong piak sak lei hi.
15.    Kimai thiam hi biakinn sungah tam ma ii om a, Vum Kim, Hang Ko
Lian te minthang hi.  Col. Ngo Cin Pau te CSM Lian Pau te Kawlngam
tangin ngamdang ah kimai uh hi.
16.    Sizangte hong lamsang TOPA in minthanna tang ta hen!

THUPHA NGA MINAMTE ATU TOPA KAMCIAMTE

1.    "Khuapi sungah thupha na hi tu uh hi" (Deuteronomy 28:3a),
2.    "Ngamsungah thupha na hi tu uh hi" (v.3b).
3.    "Taciing, tatolh le thacing ngawl nausuak na om batu uh hi" (v.4a
cf. Gen 30:2; Deut 28:11b; Ex 23:26),
1)    "Nguatui le khuahun pha hong pia in thaw-an na hau tu uh hi" (v. 4b
cf. 7:13; 30:9)
2)    "Na nganlian - kalaoh le khuite pung tu hi" (v.4c).
3)    "Na naseam ngannote zong pung tu hi (v. 4d).
4)    "Na tuu le na kealte pung tu hi" (v.4e)
4.    "Na law na ciang, na beal na kuangte thupha sangin ankhing na khom
tu hi" (v.5).
5.    "Na sungtan ciang, na pusuak ciang thupha na sang tu hi" (v. 6).
6.    "Na ngalte lam khat taw hong kuan tu a, lam 7 taw a tai kik tu hi" (v.7).
7.    "TOPA in Ama mithiangtho in hong kip sak tu hi" (v.9).
8.    "Lei na puu batu a, lei na tha zaw tu hi" (v.12).
9.    "Amei hi ngawl alu, a nuainung hi ngawl a tungnung TOPA in hong
suak sak tu hi" (v.13).



THUPHA SANG NUAMTE THUNIT KUL

1.    Tuni ngupna thu son ka hi bua hi.  Thupha sanna tu hong son ka hi
hi.  Ngupna thuson leang ngupna se man nei ngawl Pathian thuthiamna
ahi hi (Ephesians 2:8-10).
1)    Ei mihingte phatna se niindalna puan bang bek ii hi hi (Isaiah 64:6).
2)    TOPA in a thuthiamna taw 'thutanna puantual – robe of
righteousness'  manpiak ngawl athong in hawm hi (Matthew 22 cf.
Mangmuna 3:18).
3)    "Tua a paak puantual se vantung thiam ah kitak a, mihing sep
khauzam khat zong kihel ngawl hi" (Christ's Object Lessons 311).
2.    "Tuni a kong piak TOPA na Pathian thukhaam theampo thumaan takin
zui vun, a thu na ni uh le ama in leitung minam dangte sangin a lian
zaw in note hong siam tu hi.  TOPA na Pathian thu ni vun, tua hile hi
thupha theampo saang tu nu hi" (Thuhilhkikna 28:1,2).
1)    "TOPA in ama thu a nite le ama itna kip a muangte keamcing hi"
(Psalms 33:18).
2)    "Ama in thina pan hun a, kialpi tun ciangin nungta sak hi" (v. 19)
3)    Psalm 1:1-3 PT Thukham zuina sungah lungdamna zong zaw te in thupha
sang hi a, lui hui ah a po thingkungte bang in a nga hun in nga a, a
tee vul ngawl in, a sep a vawt po ah a mavang hi.
3.    Thina tu pan tamvei pi TOPA ii David a-hut se David in keima
ngamtat phatna hang ci hi. (Psalms 18:19-30).
1)    "Dik hong sa a, kei hong hun hi" (v. 19).
2)    "Ka thutanhna hang in thaman hong pia hi" (v. 20 a).
3)    "Ka mawbaan ngawl taw kizui in hong siatbat hi" (v. 20 b cf. v. 24).
4)    "TOPA thukham ka zui zo a, Pathian kung pan lam ka pial bua hi" (v. 21).
5)    "Hong thupiakte nit ngawl ka nei bua hi" (v. 22).
6)    "Ka siitbaan ngawl na hong he hi" (v.23).
7)    "A hesuak theite na hesuak a, a cialcingte tungah a kicing in na
dik hi" (v. 25).
8)    "Nang hong muang te a tu kidalna luum na hi hi" (v.30).

"En un, unaute kipumkhat in a om khop uh ciang, bangza etlawm in nopci
ziam" (Psalms  133:1).

1.    Ngalkap 600 le midang 400 bang nuamtak om thei-na Adullam
suanghawng ah  apa innkuante hong zot ciang David phua la ahi hi.
David ii ngalzaw ciang ahizong, Saul Kumpi ii min le za a piak ciang
ahizong a innkuan puite in hong beal ngawl a, a cimawk laitak ngal le
sa a nei laitak in hong ngamlum sua hi zaw hi.
2.    Nopthei ni ki lungdampui in, nopmawk ni ki-khuangai-pui sangin
ahawihzaw kipumkhatna a om bua hi (Romans 12:15).
3.    Ka sungte innkuan le mealheak sungah RCM, ABM, SDA, Reformed SDA,
Laipian ka kicing ma ma uh a, tua taw ka buai ngei bua uh hi.  Ii
kibannate pi-vawt (maximize) in, ii kiban ngawlnate no-se (minimize)
zaw in, khat le khat ki-itna le ki thasia na taw thuson khawm leang
kipum khat na hong khangto tu hi.
4.    SRBA te in mawtaw khat lei tu a ngaisut ciang, kei taw kisai ba-na
ve, Land Cruiser ahi bua zong Hilux Surf ci bang ngua hul mawtaw ma hi
le ka ci hi.  Australia pan Pau Mung Pa in, "Kisai ngawl ci heak in,
SRBA in computer nei le ci in Sweden pan Hang Za Pau in thu hong pan
a, Japan pan Lian Hen Pau in computer masa bel pia hi," ci hi.  Amate
nii se SDA veve hi.
5.    Gyothonbin-Siyin tui tu ADRA Myanmar pan thein 150 nga in sum
kicing vet ngawl ka heak ciang SDA teng bek paupui ngam in ka om
laitak UK pan Sayama Chian Cin Hung in Sizang ii u ii nau konlaw ven
hong ci a, 13 Jan 2012 in hu-nget ka kipat se 20 Feb 2012 ni in Tui
honpoai kivawt thei hi.  Sizang u le nau le mealheakte tung pan thein
80 val ka nga a, Tui Committee te thein 15 dek tak ka ap thei lai hi.
Topa minthang ta hen!  Hi te se kipum khat na vive ahi hi.
6.    "Pianciil Thubu pan Lungdam na Aw"  ci ka laibu at zong nong ngim
pui tek uh a, Yangon pan Pi Niang Za Hau (Mrs. Col. Ngo Cin Pau),
Kawlpi pan Pi Cing Za Uap in hong hawm sak ciang, ngual in Pu Pau Suan
tupa in at a, Pu Thuam Hang tuute in hawm hong ci hi. Hallelujah!
7.    Sizang kampaute in ko tua be tua phung ka hi uh a, Sizang hi bua
ung a ci om hi.  Sizang sungah be le phung tam ma ma ii kingawm a,
Sizang ma na hi uh hi.  Sizang kampau thei ngawl Sizangte zong na om
uh a, Sizang chi paai na hi uh a, Sizang ma na hi uh hi.

PATHIAN IN A CITAKTE MA THUPHA PIA

1.    U Thawng Ko Lian se Trade Corporation ah ulian khat hi a, a khanzo
khat ahi hi.  Zingsang vak ma in huan tuibuak, anhuan man siat in, a
sang pai ma lai en man lai hi.
2.    Major General Tuang Za Khai le Lt. Col. EK Kim Ngin India ngam
Assam State Shillong ah pilna zong in na pai valeng hi.  PP vawt, visa
la, vanleang taw leang cite om ngawl in luangkhaam in a pai ahi hi.
3.    Lt. Col. H. Ngo Zam zong ngamngi, ngam dawn sang ah private sang
saya seam in nuntakna zon ki pan hi.
4.    "PT ngam le ama deihna zong masa vun, tua hi le na kisapnate hong
pia siat tu hi" Topa Jesus in ci hi (Matthew 6:33).
5.    Van a leang vaciimte PT in vaak Topa in ci a, vacimte zong leikhuat lai hi.

SIZANGTE THUPHA SAN THEI NA

1.    Sizangte Tibet pan Kawlngam ii thenga, Kawl ngal lel in Khamtung
mual le luam ah ii bu hi.  Sizangte 'rear guard-vaihuai' in ii om a,
Zomi u le naute ii masa sak hi. Ngal theampo ii nang a, ii u ii naute
ngam muang in ii koih hi.
2.    Phung ii khawm a, nauvawt ngawl, nau that ngawl Egypt naudomte
thupha a san bang ei zong ii sang tu hi (Exodus 1:20, 21).
3.    Pu Pau Suan le Pu Thuam Hang nupa kopte in Khamtung bup Christian
converts masa suak hi.  Olzeang in Tapidaw suak hi ngawl a, Pau Suan
le Thuam Hang kum nii sung en phot tu mipi in ci uh hi.
4.    Zuneak ii khaam a, Pa Pau Za Kam zong kihel a kici ciang, "U Mang
Ko Pau zong (Pa Mang Ko Pau pastor sep ma thu ahi hi),  Pa (Capt. Pau
Cin) zong kihel hi," ci hi.  Pu Cin in, "Pau Za Kam, kei neak sia zu
hi bo ei! Whisky zei!" ci ci hi. (Pu Cin in Mangte taw naseam khawm a,
whisky se zu ci in ngaisun ngawl hi)  Tua hun lai in zuneak ngawl
nasia tak ii kidop man in TOPA thupha ii sang hi. Christian
lifestyle-nunzia taw ii nungta hi.
5.    1954 Golden Jubilee dong biakna Lawki le Tuiphum nam 2 bek om a,
1953-54 ciang SDA Tedim hong baan a, ei sang hong baan ngawl lai hi.
1970 kiim in AG hong piang hi.  Tua masia in Christian
lifestyle-nunzia hawih taw ii nungta hi.
6.    Tu ciang TOPA thuthiamna se mawna license bangin mihon in hong
telkhial uh hi. Thupha ii sang nuam le 1954 masia hun ah cia kik
leang, tua hun Christian nunzia pom kik leang ka ci nuam hi.

LIMPHA LAK IN! HONG KI-ETTE HI - MONKEY SEE MONKEY DO

1.    Tate in eima om dan hong zui hi.  Pu huai khat se a khut liing
vadil in ankuang ankeau tam sak tawntung hi.  A tapa in thing ankuang
khat sui sak hi.  Ni khat ni ciang a tapa kum 6 khawng khat in lettama
van taw vawt khat nei a, "Ka ta, bang vawt ni?" ci in a pa in a dok
le, "Pupu bang na huai ciang na anneak na tu kuang kong vawt sak tu
hi," ci hi.
2.    Pano Ngo Za Lian in ngalkap thungno khat hong lak a, zu kam khat
tawp leteh kong pia tu hong ci hi.  Kei zong deih ma ma in ka ki tawp
sak a, ka sia kik hi.  Ngalkap thungno zong ka nga bua hi.  Suan Nang
zu ne a kici ciang ka nu in hong muak a, hong namh hi.  Zuneak ngawl
tu hong hilh ka nu ka pa le ka pu tungah ka lungdam hi.
3.    Sizangte ii khangto nuam le 1950's hun lai dinhmun ah cia kik leang
ka ci nuam hi.  Christian ulian khat se nitak sim zukham a, Saturday
nitak zong kham hi.  Sunday ni ciang ama pawlpi upa ahiciang anlum le
sapit tui hawm in pawlpi ah diang hi.  A tapa se medical student hi.
Doctor a sua zawk ciang biakinn a pai nuam se bua hi.  ama mudan hong
son ciang Christian no mu hi zo hi.  Khangnote zukham ankham hi ii ci
hi a kua na hilh ziam pa le nute ma hi.

KEALLEI OM LAI
1.    Nidang in Sizangte milian, mipil, mihau ii hi hi.    Tuciang,
Sizang milian, mipil, mihau koisung om ziam, zukham, ankham, za kham
bek ka mu uh hi hong ki ci ngam zo hi
2.    Tu in sang na man zo uh a, medical doctor 3 khawng 4 khawng ii om
zo bek hi.  Doctor, ngalkap officer, engineer zong na suak ba tha tu
uh hi.  Ahihang sumhaupa na suak thei veve lai tu uh hi.  Paunak khat
ah, "You're never a loser until you quit trying – Hanciam tu na
tawlngak mateng a lel na hi ngei bua hi," ci hi.
3.    Pumva Pa Suan Cin Kam se a khanzo ma ma khat hi a, "Zinglol ngawlte
a hauh tu patau ba lei ing," ci ci hi.
4.    Cartoon lim khat ka mu ngei hi.  Mualnuai ah thingluang inn om hi.
Mualtungah White House om hi.  Mualnuai pan mualtungah keallei khat
kithung hi.  Lai ki at a, "The ladder is still there – Keallei om lai
hi," ci hi.  Sizangte a tu keallei om lai hi.  Sizang khangnote kuama
thinkiam heak vun!  Nang a tu keallei om lai hi.
5.    Topa in Sizangte thupha nga minam hong suak sak takpi ta hen! Amen.

Posted in: Articles ( Siyin )